لزوم تهیه طرح درس سالانه و طرح درس روزانه برای معلم

با تهیه طرح درس سالانه، معلم می تواند زمان مفید و تعداد جلسات لازم را برای یک ماده ی درسی در طول یک دوره ی آموزشی به درستی پیش بینی و ارزیابی کند و بر اساس آن برنامه ای منظم، مرتب و مطابق با اهداف آموزشی، باتوجه به محتوا و حجم ماده ی درسی تدوین کند تا بهترین نتیجه را از آن بدست آورد.

بی شک رمز موفقیت یک معلم در امر آموزش، داشتن برنامه ای منظم و هدفمند مطابق با اهداف آموزشی است و برای رسیدن به این اهداف بشکل مطلوب آن، باید با طرح درس سالانه و طرح درس روزانه مراحل تدریس را به انجام رساند.

اگر معلم بر اساس طرح درس روزانه و سالانه برنامه های آموزشی خود را تنظیم کند، می تواند با توجه به فرصت لازم برای رسیدن به اهداف آموزشی خود برنامه ریزی کند.

از جمله فواید تهیه طرح درس روزانه این است که فعالیتهای آموزشی را مرتب و منظم می کند و معلم هر جلسه با پیش بینی و آمادگی لازم مراحل تدریس خود را به انجام می رساند و قطعاً هم به نتیجه ی مطلوب دست می یابد و این کار نه تنها باعث پیشرفت تحصیلی می شود بلکه خود در کشف موانع پیشرفت تحصیلی دانش آموزان هم مؤثر است.

با تهیه ی طرح درس روزانه، معلم هر جلسه می داند که باید با چه هدفی در کلاس درس حاضر شود و چه موضوعی را تدریس کند و برای کدام هدف آموزشی برنامه ریزی کند، از دیگر مزایای تهیه الگوی طرح درس روزانه این است که معلم، برای مطالب و مفاهیم جزئی و دیگر رؤوس مطالب درسی احاطه و تسلط کامل پیدا می کند، و معلم با تهیه ی یک طرح درس درست و جامع، می تواند با ارزشیابی تشخیصی از آموخته ها و آمادگیهای پیشین شاگردان، درس جدید را ارائه دهد. زیرا با در نظر گرفتن پیشنیازهای لازم و ضروری را برای ورود به بحث جدید از طریق سؤالاتی که از قبل در نظر گرفته شده است در دانش آمزان آمادگی و انگیزه ایجاد می شود، تا میزان آمادگی شاگردان مشخص شود و در صورت لزوم نقایص موجود اصلاح شود.

با این آمادگی، معلم می تواند مراحل مختلف تدریس را قدم به قدم با مشارکت دانش آموزان به پیش ببرد. یعنی وقتی خود معلم با آمادگی و تسلط در کلاس درس حاضر می شود، و هم آمادگی لازم را در دانش آموزان ایجاد می کند، ارائه ی درس و پذیرش آن مفید و مؤثر واقع می شود و در این صورت است که می توان از دانش آموزان انتظار همراهی و مشارکت داشت تا به ارزشیابیهای ضمن تدریس پاسخ درست دهند.

برای تهیه یک طرح درس سالانه و روزانه می توان از الگوهایی که در این وبلاگ ارائه می شود، می توان استفاده نمود.

تاکنون کمتر اتفاق افتاده است معلمی که درس خود را به خوبی طراحی و آماده کرده باشد تدریس بدی ارائه کند ولی برعکس بسیار دیده شده است که حتی بهترین معلمان و طراحان آموزشی بدون داشتن طرح درس نتوانسته اند یک تدریس خوب ارائه کنند. طرح درس روزانه برنامه ای است مدون و سنجیده که معلّم قبل از تدریس ، برای یک جلسه درس تهیه می کند . فواید زیر ، داشتن طرح درس روزانه برای معلّم را در پی خواهد داشت :

۱٫ طرح درس روزانه موجب می شود که معلّم فعالیت های ضروری آموزش را به ترتیب و یکی پس از دیگر ی، در مراحل و زمان های مشخص و به شیوه ای منطقی پیش ببرد و نتایج حاصل از آن را برای تدریس در مراحل بعدی آموزش ، مورد استفاده قرار دهد .

۲٫ ممکن است در مراحل اوّلیه ی تدریس ، دانشجویان و معلّمان تازه کار نمی توانند تمام مراحل تدریس و جزئیات آن را به خاطر بسپارند ، لذا داشتن طرح درس ، این مشکل را بر طرف می سازد . هر مربّی ، دانشجو و یا معلّمی که بدون برنامه و آمادگی قبلی به کلاس برود ، ممکن است با نا کامی روبرو شود !.

۳٫ چون طرح درس طبق اصول معین تهیه می شود ،لذا موجب می گردد که عوامل اصلی جریان تدریس در نظر گرفته شوند و فراموش نگردند.

۴٫ از فواید دیگر طرح درس این است که : موجب می شود دانشجو و یا معلّم با اعتماد به نفس بیشتری و با آمادگی قبلی و به اصطلاح پٍُر در کلاس حاضر شده و در فرایند تدریس موثر باشد .

۵٫ طرح درس توجه معلّم را به انتخاب روش ها و فنون مناسب و مرتبط با موضوع تدریس برای درس های مختلف جلب می نماید .

۶٫ در جریان تهیه ی طرح درس ، معلّم فرصت خواهد داشت تا نارسایی ، و مشکلات احتمالی تدریس را پیش بینی کند .

۷٫ وجود طرح درس ، نحوه ی ارزشیابی از تدریس معلّم ، یعنی کارآیی و توان علمی معلّم را در فرایند تدریس و بازخورد برای راهنمایان تعلیماتی و بازرسان آموزشی و غیره آسان می کند.

۸٫ داشتن طرح درس مانع از آن میشود که معلم اقدامات ضروری را مورد غفلت قرارد اده و یا آنها را در زمان غلط و یا در شکل نامناسب بکار گیرد.

۹٫ در هنگام تهیه طرح درس معلم نحوه ورود به مطلب و امکانات مختلف آن را مورد بررسی قرار میدهد .

۱۰٫ در هنگام تهیه طرح درس تاثیرات جانبی مثبت ومنفی مورد توجه قرار می گیرند .

۱۱٫ داشتن طرح درس سبب میشود که معلم با شرایط و موقعییت های آموزشی بر خوردی انعطاف پذیر کند .

۱۲٫ طرح درس موجب میشود که معلم از همه امکانات موجود به بهترین شکل ممکن استفاده نماید و فرصت پرداختن به به دانش آموزان و تفاوت های فردی آنها را از طریق (روشهای افتراقی)پیدا کند .

۱۳٫ داشتن طرح درس سبب میشود که تسلسل منطقی موضوع مورد تدریس به خوبی رعایت شود .

۱۴٫ داشتن طرح درس موجب می شود که معلم از هدف های درس دور نشود وطبق برنامه پیش رود.

طرح درس می تواند به طور ذهنی و هم به طور کتبی انجام بگیرد طرح درس کتبی نیز می تواند کلی باشد و وارد جزئیات نشود و فقط خطوط کلی فرایند تدریس را مشخص کرده باشد و هم میتواند به صورت تفصیلی باشد وهمه گامها فعالیتها و پیش بینی های آموزشی و روان شناسی را به دقت تعیین کرده باشد .

برای تکمیل شدن فواید می توان موارد زیر را نیز بیان کرد:
۱-ارائه منطقی و مرحله ای فعالیت های ضروری آموزشی در جریان تدریس.
۲-ایجاد روحیه اعتماد به نفس و آمادگی کامل تدریس در مدارس.
۳-انتخاب و سازماندهی روش های تدریس و فعالیت های یاددهی- یادگیری مناسب با توجه به هدف ها و محتوای درس.
۴-پیش بردن فرایند تحصیل مطابق اصول یادگیری.
۵-پیش بینی نحوه ی فعالیت های معلم و فراگیران در جریان تدریس.
۶-پیش بینی مواد آموزشی و کمک آموزشی . تجهیزات برای تدریس.
۷-پیش بینی انواع ارزشیابی (تشخیصی ِتکوینی ِمجموعی)برای اندازه گیری و سنجش.
۸-نحوه ی پیشرفت تحصیلی فراگیران.
۹-پیش بینی مشکلات احتمالی در جریان تدریس و ارائه راه حلهای مناسب برای رفع آنها.
۱۰-صرفه جویی در وقت.
۱۱-ایجاد انگیزه و رغبت بشتر در فراگیران.
۱۲-ایجاد فرصت استفاده مجدد از طرح درس های تهیه شده در تدریس های بعدی.
۱۳-ایجاد فرصت برای سایر معامان که از طرح درس های یکدیگر استفاده کنند.
۱۴-ایجاد فرصت برای مدیران و کارشناسان آموزشی برای ارزشیابی مناسب از کار معلمان.
۱۵-ایجاد فرصت برای خود ارزشیابی معلم از خودش.

منابع:

http://sormath.blogfa.com/post-11.aspx

http://www.latifah.blogfa.com/post-31.aspx

http://hajimath1392.blogfa.com/post-28.aspx

http://jamshidfahmfam.blogfa.com/post-7.aspx